มาศึกษาพิชัยสงครามกันเถิด (ตอน 7) โดยเรืองวิทยาคม

7. ภูมิประเทศ 

การวินิจฉัยสงครามในเรื่องนี้ มีความหมายกว้าง ซุนวูกล่าวว่า “ภูมิประเทศ คือความใกล้ไกลความทุรกันดารหรือความราบเรียบของพื้นที่ ความกว้างแคบของแนวรบ ตลอดจนยุทธภูมินั้น อยู่ในลักษณะเป็นตายอย่างไร”

น้ำหนักคำวินิจฉัยสงครามในเรื่องนี้ มีความสำคัญอย่างยิ่ง  ซึ่งซุนวูได้วางน้ำหนักความสำคัญในเรื่องนี้ว่า “อยู่ในลักษณะเป็นตายอย่างไร” ซึ่งหมายความว่า ในเรื่องภูมิประเทศนั้น สามารถส่งผลหรือเป็นเหตุให้กองทัพปราชัยย่อยยับเป็นความเป็นความตาย เป็นความแพ้ชนะของสงครามได้ด้วย 

ยกตัวอย่าง เล่าปี่รบแพ้โจโฉมาตลอด ครั้งมาถึงสงครามทุ่งพกบ๋อง โจโฉตั้งแฮหัวตุ้นเป็นแม่ทัพหน้าคุมกำลังสิบหมื่น เปิดสงครามกับเล่าปี่ ขณะนั้นเล่าปี่พึ่งได้ขงเบ้งมาเป็นที่ปรึกษา ให้มีอำนาจบัญชาการรับศึกครั้งนี้

ขงเบ้งดูภูมิประเทศแล้ว กำหนดเอาทุ่งพกบ๋องเป็นยุทธภูมิที่จะรับมือกับกองทัพสิบหมื่นของโจโฉ ในขณะที่กองทัพเล่าปี่มีกำลังพลไม่ถึง 25,000 คน และใช้ภูมิประเทศดังกล่าว เป็นจุดหลักในการทำลายกองทัพแฮหัวตุ้น

สภาพภูมิประเทศทุ่งพกบ๋องเป็นดังนี้ 

(1.) เป็นพื้นที่ที่จะเดินทัพเข้ามายังเมืองซินเอี๋ยได้ และกองทัพแฮหัวตุ้นจะเดินทัพมาถึงกองทัพทุ่งพกบ๋องในเวลาใกล้ค่ำ 

(2.) ทุ่งพกบ๋องเป็นพื้นที่ทุ่งกว้าง มีหญ้าคาสูงท่วมหัว อยู่ในสภาพแห้ง เพราะเป็นปลายฤดูแล้ง มีเส้นทางแคบประมาณ 3-4 เมตร ผ่านทุ่งพกบ๋อง ด้านขวามือเป็นภูเขาแนวยาว ชื่อว่าเขาอิสัน ทางซ้ายมือเป็นทุ่งกว้าง เต็มไปด้วยหญ้าแขมแห้งสูงท่วมหัว 

โดยสภาพของภูมิประเทศอย่างนี้ ขงเบ้งแต่งกองทัพเพื่อทำลายกองทัพแฮหัวตุ้น ดังนี้

(1.) ให้จูล่งเป็นกองหน้า คุมทหาร 500 เล่าปี่เป็นกองหนุน ไปรออยู่ที่ทางออกจากทุ่งพกบ๋อง เมื่อกองทัพแฮหัวตุ้น เข้ามาก็ให้รุกเข้าตี และต้องแกล้งแพ้ถอยกลับออกมา ให้จูล่งแกล้งแพ้ก่อน แล้วเล่าปี่แกล้งแพ้เป็นรอบที่สอง เพื่อล่อกองทัพแฮหัวตุ้นให้ถลำลึกเข้ามา 

(2.) ให้กวนอูคุมทหาร 3,000 ไปตั้งอยู่บนเขาอิสัน จงปากทางเข้า เมื่อเห็นแสงไฟทางทิศใต้ด้านซ้ายมือก็ให้ยิงเกาทัณฑ์เพลิง ถล่มกองทัพแฮหัวตุ้น โดยมุ่งจอมตีในส่วนกองเสบียง และให้เตียวหุยคุมทหาร 3,000 อยู่ที่ปากทางเข้าทุ่งพกบ๋อง ถ้ามีเสียงปะทะกันและมีแสงเพลิงขึ้นที่กลางทุ่ง ก็ให้เตียวหุยยกทหารตีตลบเข้ามา

(3.) ให้เล่าฮอง เบ้งตัด คุมทหารเป็น 2 กอง กองละ 500 คน พร้อมเชื้อเพลิงเป็นอันมาก ไปตั้งอยู่ทางใต้ทุ่งพกบ๋อง ซึ่งอยู่ทางด้านซ้ายมือ เมื่อได้ยินเสียงการปะทะกันของทหารเล่าปี่ กับทัพหน้าแฮหัวตุ้น ก็ให้วางเพลิงเผาทุ่งพกบ๋องพร้อมกัน

ครั้งกองทัพแฮหัวตุ้นเดินทัพมาถึง เล่าปี่เข้าปะทะก็แกล้งแพ้ถอยออกไป กองหน้าของแฮหัวตุ้นก็ไล่ตามปะทะกับกองทหารของจูล่ง จูล่งก็แกล้งแพ้ถอยไป กองหน้าแฮหัวตุ้นก็ไล่ตามไป ลึกเข้าไปอยู่กลางทุ่งพกบ๋อง เสียงปะทะกันดังอื้ออึง เล่าฮอง เบ้งตัด จุดเพลิงขึ้นทางด้านใต้ ไฟก็ไหม้ลามทุ่งหญ้าแขม เมื่อไฟลุกแรงขึ้น กระแสลมก็โหมหนักเข้ามา เพลิงไหม้ทุ่งพกบ๋อง ลามเข้ามาถึงกองทหารของแฮหัวตุ้น กวนอูเห็นแสงเพลิงก็เปิดฉากโจมตี กองเสบียงของแฮหัวตุ้น ไฟได้ไหม้ลามเผาผลาญทหารแฮหัวตุ้นตายเกือบหมด กลิ่นศพคุ้งไปทั้งทุ่ง พวกที่หนีไปทั้งหน้าก็เจอกองทัพเตียวหุยตีต้อนกลับมา ถอยมาด้านหลังก็เจอกองทหากวนอูตีตลบเข้าไปแฮหัวตุ้นคุมทหารไม่กี่คนหนีหลบไปได้ กองทัพสิบหมื่นของแฮหัวตุ้นพังพินาศในพริบตา ก็เพราะอานุภาพของภูมิประเทศ ที่มีลักษณะเป็นมรณะภูมิและใช้ไฟเป็นสื่อมัจจุราช ทำลายกองทัพแฮหัวตุ้นย่อยยับ ทำให้การบัญชากองทัพครั้งแรกของขงเบ้งได้รับการยอมรับนับถือทั้งกองทัพนับตั้งแต่บัดนั้น